Art Nouveau, Khi đồ họa lên ngôi (Phần 3)

Cảm hứng mỗi ngày  ‣  Sáng tạo khác biệt  ‣  Thể nghiệm không ngừng

"Trong phần ba của loạt bài về Art Nouveau, mời bạn cùng blank khám phá sự ứng dụng nguyên lý của phong trào trong thiết kế poster và nghệ thuật đồ họa, các nhà thiết kế nổi tiếng thời kỳ này và một vài tác phẩm của họ. Mời bạn đón đọc!"

Poster và nghệ thuật đồ họa Art Nouveau phát triển mạnh mẽ và trở thành phương tiện truyền thông quan trọng bậc nhất của phong cách này. Công nghệ in thạch bản màu (Colour lithography) nói riêng và in màu nói chung đã cho phép xuất bản các thiết kế và đưa phong cách thẩm mĩ này tới với khán giả đại chúng ở khắp Châu Âu, Hoa Kỳ, … Nghệ thuật không còn giới hạn trong các phòng trưng bày, mà giờ có thể được bắt gặp khắp nơi, trên các bức tường đường phố, các tạp chí minh họa, … Đây chính là một trong những những tiền thân của thiết kế quảng cáo hiện đại ngày nay.

Các poster và minh họa theo trường phái Art Nouveau hầu như luôn có hình ảnh phụ nữ, đại diện cho sự quyến rũ, vẻ đẹp và sự hiện đại; ngược lại, hình ảnh của nam giới vô cùng hiếm gặp. Poster và hình ảnh minh họa trong thời kỳ này có tính cách điệu cao và thường được lấp đầy bằng họa tiết hoa cỏ và các hình ảnh, trang trí lấy cảm hứng từ thế giới thực vật khác. Các nhà thiết kế hàng đầu trong phong trào Art Nouveau, sáng tạo trong lĩnh vực đồ họa bao gồm Aubrey Beardsley (Anh), Alphonse Mucha và Eugène Grasset (Séc), Jules Chéret, Georges de Feure và họa sĩ Henri de Toulouse-Lautrec (Pháp), Koloman Moser (Vienna), và Will H. Bradley (Hoa Kỳ), ...

Các nhà thiết kế poster Art Nouveau, đặc biệt là trong giai đoạn đầu, đã làm việc với công nghệ in thạch bản sơ khai, trong những phiên bản đầu tiên, số lượng màu sắc mà họ có thể sử dụng hạn chế. Các thiết kế poster cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều bởi các bản in khắc gỗ đến từ Nhật Bản, đặc biệt là từ những tác phẩm xuất chúng của họa sĩ ukiyo-e Utagawa Hiroshige.

Tác phẩm khắc gỗ của Mackmurdo là một ví dụ điển hình về ảnh hưởng của thiết kế Anh, đặc biệt là phong trào Arts & Crafts, đối với Art Nouveau. Khắc gỗ, thể loại mang tính thủ công cao, sự độc đáo trong cách thể hiện và tính đơn giản trong cách sử dụng không gian âm và dương của Mackmurdo góp phần tạo nên thành công của thiết kế. Thêm vào đó, các hình thái trừu tượng tự nhiên được sáng tạo từ bàn tay của Mackmurdo và các đường cong đặc trưng của Art Nouveau đã góp phần tạo ra hiệu ứng trực quan về sự chuyển động và năng lượng. Tuy nhiên, việc nhấn mạnh hình ảnh hoa lá và cây cỏ trang trí trên trang bìa được đánh giá là không liên quan thực sự với chủ đề. Nhưng bản thiết kế bìa sách này của Mackmurdo được nhận định, mang nhiều giá trị hơn so với nội dung cuốn sách, thứ bao gồm những mô tả lan man, lỏng lẻo về kiến ​​trúc của các nhà thờ phong cách Baroque ở London được Sir Christopher Wren thiết kế.

Toulouse-Lautrec là một trong những nghệ sĩ đồ họa quan trọng bậc nhất của Art Nouveau, người đã nâng thiết kế poster, từ lĩnh vực quảng cáo phù phiếm lên thành một hình thái nghệ thuật trong những năm 1890 và tiếp nối bằng một thập kỷ chứng kiến ​​việc thành lập các tạp chí nghệ thuật chỉ dành riêng cho phương tiện truyền thông này. Toulouse-Lautrec và các nghệ sĩ đồ họa đồng nghiệp của ông hiểu rằng họ cần và đã đổi mới, mặc dù tên gọi “nghệ sĩ Art Nouveau” chưa bao giờ được dùng để gọi họ.

Trong “La Goulue at the Moulin Rouge”, Toulouse-Lautrec sử dụng yếu tố rực rỡ và bồng bềnh của chiếc váy vũ công can-can Pháp và đơn giản hóa nó thành một vài đường nét đơn giản, nhịp nhàng, từ đó gợi tả cảm giác về chuyển động và không gian. Việc làm phẳng các hình thái thành những đường viền đơn thuần cùng với việc áp dụng màu phẳng gợi nhớ lại sự ảnh hưởng của các bản in Nhật Bản đối với Art Nouveau. Việc Toulouse-Lautrec ứng dụng ánh sáng trong các hộp đêm cũng góp phần giúp hiển thị chi tiết của các vật thể khác nhau một cách tự nhiên. Tương tự như vậy, chữ cái màu đỏ lặp đi lặp lại là tên quán rượu cho thấy năng lượng sôi động của các buổi biểu diễn mà các vũ công như La Goulue (nghệ danh của Louise Weber, một trong những người bạn của Lautrec) chiếm vị trí trung tâm.

Tham khảo:
Wikipedia, Art Nouveau
The Art Story, Art Nouveau
Johanna Fenander, Retro graphics, Sendpoint publishing co., 2019

Thông tin đội ngũ:

Chuyển ngữ, biên tập: Nguyễn Anh Vũ Hình ảnh: The Metropolitan Museum of Art

Chỉ đạo nội dung: Đạt Đỗ www.datdo.work

blank-lab là một chuyên trang chia sẻ về thiết kế đồ họa, là một phòng thể nghiệm sáng tạo mang nét riêng biệt, dành cho các bạn yêu thích lĩnh vực thiết kế mỹ thuật.

Mọi thông tin xin liên hệ:

E    xinchaoblank@gmail.com

P    @blankcreativelab